Vaquí lo País!

«Lo País», «Lenga e País d'òc», «Coneissença del país d'òc», «Viure al País», «Lo país invesible», «Volèm viure al país!»... Tant de títols d'emissions de ràdio, de television, de premsa escricha, de jornals numerics, de mot-d'òrdres totjorn presents dins nòstres mèdias ont lo mot país es convocat.

 

Mas, aquela nocion, aquela idèa de país es pro imprecisa; de qué se parla al just ? Avèm demandat a un geograf de nos esclairar sus aquel ponch.

 

Lo mot «país» es plan connotat, cargat de significacions a l'encòp personalas sentimentalas, afectivas, nostalgicas sovent mas tanben politicas quitament ideologicas. E bèl primièr lingüisticas; «le pays» es çò meteis que lo país? Se pausa aquí, sulcòp la question de la lenga, la lenga del país.

 

Jean-Yves Casanova parlant de l'òbra literària de Robert Lafont afirma que per aqueste «I aguèt ges de país sensa lenga e ges de lenga sensa país; lo país congreia la lenga e la lenga congreia lo país». En efièch, tota l'òbra tant scientifica que poetica de Robert Lafont es sostenguda pel desir prigond de revelar aquel rapòrt entre un país e una lenga escafada (se crei). Los poètas e los escrivans, d'ièr e d'uèi son pas los pluses a quitament de sasir çò que i a de sensible dins lo país per o nos restituïr?

 

Aquel «país», per fòrça occitans, s'es revelat dins l'exili, dins la manca, l'abséncia... Mas abséncia de qué? D'un accent? Lo que sèrvan los miègjornals, quitament quand an perdut la lenga, aquela lenga d'òc alunhada qu'aflora totjorn dins lo discors?

 

Abséncia d'un paisatge benlèu e d'un biais de viure? I a tant a dire per dire lo País! E lo nommar. Nommar aqueles rius, aquelas combas, aqueles sèrres, aquelas montanhas, aqueles platèls e tota la vida vidanta d'aqueles territòris e retrobam la lenga occitana, la que pendent totes aqueles sègles a permes de far d'aquelas contradas dels luòcs familiars, de balhar de marcas e perqué pas una identitat. Los especialistas de la toponimia e mai largament de l'onomastica donaràn d'exemples.

 

Una identitat! Non, es pas una «escòrna». Mas en efièch parlar d'identitat es tanben s'aventurar sus un terren, lo de las ideologias, de las nacions, dels nacionalismes ? Mesfisança donc ! Pasmens i a plan d'elements que fondan nòstra cultura, que nos enrasigan sus un territòri, nos balhan una personalitat aquò qu'òm i siá nascut o pas.

 

A aquel prepaus, los occitans d'uèi, los que vivon, trabalhan, demòran en Occitània son per la majoritat d'entre eles eissits d'una autra region, d'un autre país, d'una autra nacion, d'una autra cultura. Occitània de 2024 es multi etnica, multiculturala. Mas o es pas totjorn estada ?

 

Aquel corredor grand entre Euròpa del nòrd, la Mediterranèa e la peninsula iberica a de tot temps vist passar los pòbles, d'unes s'installant d'autres fasent pas que passar.

 

Alara, coma pensar aquel país uèi? Que pòt èsser la plaça de la lenga e de la cultura occitanas amb de valors de tolerància e d'obertura a l'alteritat dins una societat a l'encòp multiculturala, multi-etnica e somesa a l'uniformizacion de l'industria culturala e del mercat mondializat? E donc tanben temptada pel replec identitari? Aicí, lo secors d'un sociolingüista serà benvengut.

 

Los artistas, musicians, cantaires, comedians son de passaires de cultura, créators de racontes que nos ajudan a despassar nòstras paurs e nos obrisson a l'alteritat. L'Universitat Occitana d'Estiu de Nimes en convidant de grops coma Arab'oc, Kabyl'oc o de personas qu'an crescut amb una dobla cultura ne’n balha la pròva.

 

Viure e trabalhar al país! Aquel mot d'òrdre primièr représ pels menors de la La Sala puèi popularizat dins las luchas de las annadas 70, l'avèm encara en memòria e demòra d'actualitat. Non, de cap als apetisses insaciables de profièches aitant qu'irresponsables socialament e environamentalement, sèm pas prèstes d'acceptar qué que siá per gardar d’emplecs! Aquel país nos agrada !

 

Desiram viure dins un país blocat entre una carrièra de liti e una espleitacion de gas d'esquistes? Entre una autorota e una zòna logistica? Entre una mega bòria e una giga bacina? Entre una usina fotovòltaïca e un entrepaus de degalhs radioactius?

 

Es pasmens çò que nos impausaràn nòstres tecnocratas nos assegurant qu'aquelas nosenças son un mal necessari per assegurar nòstre confòrt! Los exemple son nombroses e aurem qualques testimoniatges de luchas dont d'unas en cors per s'opausar a aquel sacage.

 

L'exemple de la lucha contra l'extention del camps militar de Larzac demòra al delai de la legenda un modèl viu e actual de gestion democratica d'un territòri. L'istorian Pierre-Marie Terral nos ne vendrà parlar.

 

Aquel país l'aimam! E o volèm preservar, o desvolopar mas pas al detriment d'autres pòbles. Es donc dins un país vivable, duradís e solidari, que i volèm viure e trabalhar e es aquel País que volèm transmetre a las generacions futuras.

Vaquí qualques questions que costejarem pendent aquelas 5 jornadas de rescontres, debats, conferéncias... de la 48ena UOE «Vaquí lo País».